Over een principiële zaak van vrijheid, eigen verantwoordelijkheid en het vrije recht op vrije gedachten in een falende staat van markt en strijd

Als je een kleine twee jaar geleden tegen mensen gezegd zou hebben dat ze twee jaar later vier, vijf (gedeeltelijke) lockdowns gingen meemaken in een “nieuw normaal”, met thuiswerken, schoolsluiting, beperkte winkelmogelijkheden en zeer beperkt tot nagenoeg gesloten publiek vertier, dan was de pleuris eerder uitgebroken dan corona.

Die (inmiddels bijna twee) jaren van pandemie begonnen met de bewering dat mondkapjes geen bescherming bieden, en dus niet nodig zijn. Dat was een politiek gedreven leugen van de hoogste ambtenaar van een “onafhankelijk” Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, die moest verhullen dat Nederland niet voorbereid was en niet voldoende mondkapjes op voorraad had, of bijtijds geleverd kon krijgen.

Sindsdien zijn we van de ene leugen naar de andere verbroken toezegging afgegleden. “Herd immunity, of groepsimmuniteit” was wat Mark Rutte in zijn eerste Torentjestoespraak via uw tv verkondigde - om daarna anderhalf jaar lang glashard te ontkennen dat hij het ooit gezegd had, omdat de morele paniek en publicitaire terugslag te groot was.

Daarna is het beleid altijd reactief gebleven, waardoor enerzijds te veel moreel initiatief bij (gestoorde, opportunistische en cynische) complotdenkers is komen te liggen en anderzijds de overheid (RIVM, OMT en vooral het kabinet) te veel leugens en loze beloften op elkaar gestapeld hebben om het brede vertrouwen te behouden dat nodig is om het virus collectief en solidair te verslaan.

Zodoende zijn we millimeter voor millimeter opgeschoven van een belofte dat er nooit een coronapas met vaccinatiebewijs zou komen (die kwam er wel), naar het verbreken van de belofte dat er nooit ‘dwang of drang’ tot vaccinatie zou komen (die is er wel, door die pas - een vrije keus om ergens niet naar toe te gaan is net zo goed een inperking van de vrijheid om ergens heen te kunnen) en nu richting het inperken van 3G (vaccinatiebewijs, herstelbewijs of toegangstest) tot 2G (alleen nog vaccinatie- of herstelbewijs).

Dat 2G moet na kerst worden ingevoerd (dat scheelt publicitaire perikelen tíjdens kerst) en komt in combinatie met nóg een inperking van de vrijheid: QR-toepassing op scholen, de werkvloer en overige voorzieningen (zoals winkels waar het nu nog niet hoeft). Volgende, onvermijdelijk lijkende halte: de vaccinatieplicht, die er volgens politieke beloften ook nooit zou komen (maar waar de EU inmiddels centraal op aanstuurt).

Het is bevreemdend, voor sommigen misschien wel beangstigend, hoe lichtzinnig we in die twee jaar over lockdowns zijn gaan denken. Alsof het normaal is dat alles dicht is, dat hele sectoren op slot gegooid worden, dat er zelfs een avondklok is geweest. We zijn ook gaan wennen aan besmettingen, hebben een lichte acceptatie voor de (over)sterfte en kijken niet eens meer op van koelwagens bij enkele mortuaria.

Ons denken is opgeschoven, en denk niet dat het niet zo is: iedereen is in de afgelopen twee jaar gedwongen om na te denken over de keuzes die gemaakt moesten worden, de keuzes die niet gemaakt zouden worden en de keuzes die gemaakt zijn - met al hun gevolgen. En we gingen er in mee. Je ging er in mee. Jordan Peterson legt hieronder in een minuut uit hoe dat psychologisch werkt. Probeer daar even naar te luisteren zonder meteen een waardeoordeel te vellen, daarna begint dit essay namelijk pas echt.